Archeologiczna sensacja. Skarby z przeszłości w lesie

http://olsztyn.gazeta.pl/olsztyn/1,78485,18363708,archeologiczna-sensacja-skarby-z-przeszlosci-w-lesie.html#BoxLokKrakLink

Archeologiczna sensacja. Skarby z przeszłości w lesie

Badacze pracujący koło Jerzwałdu natknęli się na tajemnicze relikty, które na razie trudno jednoznacznie zidentyfikować z konkretną cywilizacją. - Mamy znaleziska niemające sobie równych w Polsce - mówią.

Od kilku dni archeolodzy pracują w lesie na granicy gmin Zalewo i Susz. To zupełnie nowy teren badawczy, a na jego trop wpadli w ubiegłym roku pasjonaci historii z Towarzystwa Miłośników Ziemi Suskiej. - Z tym terenem wiązały się liczne legendy. Dotyczyły one zwłaszcza wykopanego w latach 20. ub. wieku kanału. Opowiadano, że był on zakrywany siatką maskującą. Niektórzy uważali, że stacjonowały tu niemieckie wodnosamoloty, które były holowane do jeziora.

Liczyli na pamiątki, a odkryli unikaty

Poszukiwacze, którzy liczyli, że znajdą pamiątki związane z tą historią, natknęli się jednak na średniowieczne zabytki. O sprawie powiadomili więc muzealników z Olsztyna, z którymi współpracują i wspólnie prowadzą poszukiwania.

Fachowcy uznali, że zabytki są na tyle sensacyjne, że już w tym roku Muzeum Warmii i Mazur oraz olsztyński oddział Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich przygotowały ekspedycję, której efekty coraz bardziej zaskakują. - Okazało się, że znalezisko nie ma sobie równych w Polsce. Od ubiegłego roku za pomocą wykrywaczy znaleziono tu dwanaście trzewików, czyli dolnych okuć pochwy mieczów - mówi Kacper Martyka, kierownik grupy badawczej z Muzeum Warmii i Mazur. - Takich nie ma żadne muzeum w kraju.

Na tym jednak nie koniec. Na stanowisku koło Jerzwałdu odkopano właśnie popielnicę ze spalonymi kośćmi. Ewenementem jest, że zachowała się ona w kompletnym stanie.

Archeolodzy wysnuli na tej podstawie hipotezę, że mamy do czynienia z cmentarzyskiem. Potwierdza ją fakt, że w tym miejscu odkryto także pozostałości stosu. Odkopano monety i odważniki, które są wskazówką, że aktywność ludzka była tutaj związana z handlem. Są też elementy uzbrojenia - ostrza oszczepów oraz ostrogi. Liczba przedmiotów idzie w dziesiątki, a odnajdowane są wciąż kolejne.

Rozkopany las

Obecnie w lesie jest sześć wykopów. Dotyczą one także pobliskich wałów, które same w sobie stanowią tajemnicę. Nieco więcej na ich temat można powiedzieć na podstawie wykopu, który przeciął w poprzek jeden z nich. - Wał był prawdopodobnie sypany w dwóch etapach. Jeden w X-XI w., potem w XIV-XV w.

W tym drugim przypadku były to już czasy krzyżackie. Zagadkę stanowi jednak, kto usypał wał po raz pierwszy. To, że nie ma tutaj konstrukcji drewnianej, wskazuje, że Prusowie. Pewności jednak brak. Niejasne jest także ich przeznaczenie. Wały są na szlaku do osady Truso. Być może służyły kontrolowaniu przepływu ruchu i towarów. - Niewykluczone także, że pełniły rolę symboliczną i odgradzały teren o znaczeniu sakralnym - przypuszcza Martyka.

Jedno jest pewne: podwójny 340-metrowy wał wymagał ogromnego wysiłku i pracy. To oraz pobliskie cmentarzysko wskazuje, że w pobliżu mogła być osada.

Ważny szlak północ-południe

Okolica ta we wczesnym średniowieczu mogła kwitnąć życiem i stanowić fragment ważnego szlaku z północy na południe. - Sytuacja jest o tyle ciekawa, że 3 km dalej jest jezioro Witoszewo, gdzie na przełomie XIX i XX w. Emil Hollack, archeolog z Królewca, zlokalizował wczesnośredniowieczną osadę nawodną - mówi Mirosław Hoffmann, archeolog z Muzeum Warmii i Mazur.

Najważniejsze pozostaje jednak pytanie, kto pozostawił po sobie odkrywane właśnie przez archeologów ślady. Na podstawie znalezisk trudno to na razie jednoznacznie stwierdzić. Wszystko przez ich różnorodność. Wspomniane trzewiki reprezentują zarówno wpływy skandynawskie, słowiańskie, jak i Bałtów. - Trudno dopatrzyć się tu analogii z jakimkolwiek innym stanowiskiem w Polsce - zaznacza Martyka.

O znaczeniu tego odkrycia stanowi zatem nie tyle wartość materialna, co nagromadzenie interesujących reliktów w jednym praktycznie miejscu."