Księgarnia Odkrywcy: nowości listopad – grudzień 2025

Gaspar de Carvajal „Amazonka. Wyprawa Francisca de Orellany”, opr. twarda, str. 176, wyd. Erebus. Cena: 47 zł.

Od początku XVI wieku do Europy docierały wieści o potężnej rzece przepływającej przez cały kontynent południowoamerykański. Nazywano ją Słodkim Morzem, a dzisiejszą nazwę, Rio Amazonas (Rzeka Amazonek, Amazonka) nadał jej dopiero Francisco de Orellana, który jako pierwszy pokonał jej bieg. W 1541 roku konkwistador ten odłączył się od ekspedycji poszukującej Eldorado i, wraz z grupą towarzyszy, popłynął w dół Amazonki. W czasie niezwykłej, czteromiesięcznej podróży pokonali ponad dwa tysiące kilometrów i, jako jedyni Europejczycy, mieli okazję oglądać rozwiniętą cywilizację Amazonii, która niedługo potem upadła i przeszła do legendy. Czasem napotykali przyjaznych Indian, często jednak musieli walczyć z setkami wrogich wojowników. Przyszło im też zmierzyć się z oddziałem walecznych kobiet o jasnej karnacji, których państwo leżało w głębi lądu – dyskusje o tym, kim były, trwają do dziś. Historię wyprawy znamy dzięki zapiskom jej członka, dominikanina Gaspara de Carvajala. Jego relacja, niepublikowana w całości aż do końca XIX wieku, pierwszy raz prezentowany jest polskiemu czytelnikowi.

Zbigniew Pruski „Bastion Polesie. Suplement„, opr. miękka, str. 76, wyd. nakładem autora. Cena: 39 zł.

25 lat temu ukazała się książka „Bastion Polesie. Polskie fortyfikacje na Polesiu w latach 1920-1939”. Praca ta powstała w oparciu o badania archiwalne, nieliczną wówczas literaturę dotyczącą tego tematu, a przede wszystkim o prowadzone przez nas na Ukrainie badania terenowe Odcinka „Sarny” obejmującego obszar Polesia wołyńskiego. W kolejnych latach baza źródłowa (w tym relacje żyjących jeszcze świadków) uległa znacznemu poszerzeniu, szczególnie gdy chodzi o źródła sowieckie. Ukazała się także pewna liczba publikacji poruszających ta tematykę, zwłaszcza jeśli chodzi o stronę techniczną umocnień. Naturalnym wydał się więc pomysł opracowania na nowo tematu walk o fortyfikacje sarneńskie, jednak bez pisania na nowo całego „Bastionu Polesie”. Powstał więc suplement omawiający tylko temat walk obronnych toczonych w oparciu o fortyfikacje. W tym krótkim opracowaniu autor opisał, w miarę możliwości szczegółowo, przebieg walk, a także zweryfikował niektóre ustalenia zawarte w oryginalnej publikacji.

Edward Ward „Brytyjskie samoloty myśliwskie II wojny światowej”, opr. miękka, str. 128, wyd. AlmaPress. Cena: 49 zł.

Doskonały przewodnik po typach jednosilnikowych i dwusilnikowych myśliwców, morskich myśliwców pokładowych oraz samolotów myśliwskich o napędzie odrzutowym, jakimi dysponował Królewskie Siły Powietrzne (RAF) oraz lotnictwo Australii (RAAF), Kanady (RCAF) i Nowej Zelandii (RNZAF) w latach 1939-1945. Leksykon zawiera opisy wielu typów, od ikonicznego Hawker Hurricane, stanowiącego podstawowe wyposażenie brytyjskiego lotnictwa myśliwskiego w czasie bitwy o Anglię, poprzez bardzo uniwersalnego Bristola Beaufightera, używanego jako nocny myśliwiec, ale również do atakowania celów nawodnych, aż po myśliwskiego i myśliwsko-bombowego Hawkera Tempesta o mocnej konstrukcji, najszybszego śmigłowego samolotu II wojny światowej. Opisano też zbudowane w Stanach Zjednoczonych samoloty używane w lotnictwie brytyjskim i państw Wspólnoty Brytyjskiej, w tym Bell Airacobra, Curtiss Kittyhawk, Vought F4U Corsair i North American P-51 Mustang.

Piotr Krzych, Zbigniew Mazur, Marek Wiśniewski „Goraje. Bastion Linii Mołotowa”, opr. miękka, str. 96, wyd. Gminna Biblioteka Publiczna w Lubyczy Królewskiej. Cena: 35 zł.

Przewodnik historyczno-krajoznawczy po Roztoczu Wschodnim i umocnieniach Rawsko-Ruskiego rejonu umocnionego. Wyjątkowe w swoim charakterze opracowanie monograficzne opisujące szczegółowo pozostałości militarne po II wojnie światowej – Punkt Oporu Goraje (PO Goraje) leżący na pograniczu dzisiejszych województw lubelskiego i podkarpackiego, w pobliżu granicy z Ukrainą. Na jego przykładzie autorzy, opierając się na dostępnej literaturze fachowej oraz, nade wszystko, wspomnieniach gminy Lubycza Królewska, ukazali okoliczności budowy całej Linii Mołotowa, uwzględniając przy tym unikatowy klimat społeczno-polityczny swoich czasów. Opracowanie kierowane jest również do turystów chcących poznać unikatowe w skali kraju walory przyrodnicze i historyczne Roztocza.

Julia Boyd „Miasteczko w Trzeciej Rzeszy„, opr. twarda, str. 478, wyd. Port. Cena: 43 zł.

Przez setki lat życie w małym miasteczku Oberstdorf toczyło się spokojnym rytmem, z dala od wielkiej historii. Do czasu objęcia władzy przez Hitlera, co już na zawsze zmieniło mieszkańców tego malowniczego bawarskiego uzdrowiska. To przede wszystkim opowieść o ludziach: rolnikach, właścicielach zajazdów, nazistowskich urzędnikach, weteranach i członkach partii, turystach, alpinistach i robotnikach przymusowych. O Żydach, którym udało się przetrwać, i o tych, którym się to nie udało. O burmistrzu próbującym chronić prześladowanych przez reżim oraz o niewidomym chłopcu uznanym za człowieka „niewartego życia”. Bazując na archiwach, listach, wywiadach i wspomnieniach, autorka ukazuje różne ludzkie postawy i zmagania z rzeczywistością. Okrucieństwo i miłość. Odwagę i strach. Działanie i bierność. Nadzieję i żałobę. Ból i radość. Przedstawia codzienność postawioną w obliczu zła.

Thomas Anderson „Panzer III”, opr. miękka, str. 320, wyd. RM. Cena: 43 zł.

Panzerkampfwagen III stanowił podstawowy sprzęt niemieckich sił pancernych w pierwszych latach II wojny światowej i odegrał wiodącą rolę w ich zwycięstwach w Polsce, zachodniej Europie i na Bałkanach. W pierwszych miesiącach po rozpoczęciu operacji „Barbarossa” dla dowódców frontowych Wehrmachtu stało się jednak oczywiste, że stał się on już przestarzały. Jego rolę stopniowo przejmować zaczął nieco większy model IV, „Trójce” przypadały zaś odtąd głównie zadania pomocnicze. Wypróbowana konstrukcja sprawiła jednak, że jej podwozie posłużyło do opracowania innych wozów bojowych, w tym samobieżnych miotaczy ognia, opancerzonych pojazdów ewakuacyjnych oraz działa szturmowego StuG III. W niniejszym, bogato ilustrowanym, opracowaniu ekspert w dziedzinie niemieckiej broni pancernej Thomas Anderson przedstawia pełną historię czołgu Panzer III od chwili jego zaprojektowania, poprzez późniejsze prace rozwojowe, po opis licznych kolejnych ulepszonych wersji i wariantów.

Jan Stanisław Ciechanowski „Pireneje – brama do wolności. Polska ewakuacja wojskowa przez Hiszpanię i Andorę w latach 1940-1944”, opr. miękka, str. 284, wyd. Uniwersytetu Warszawskiego. Cena: 59,00 zł.

Książka przedstawia mało znany epizod ewakuacji żołnierzy Wojska Polskiego na Wyspy Brytyjskie po klęsce doznanej przez Francję w 1940 roku. Autor, od lat specjalizujący się w badaniu relacji frankistowskiej Hiszpanii z polskim wojskiem oraz wywiadem, szczegółowo opisuje funkcjonowanie tajnych szlaków przerzutowych przez Hiszpanię, Portugalię i Andorę, a także działalność polskich placówek ewakuacyjnych. Szczególną uwagę poświęcono urzędniczce Konsulatu Honorowego RP w Barcelonie Wandzie Tozer (z domu Morbitzer) oraz kapralowi Józefowi Węgrzynowi, kluczowym organizatorom akcji ratunkowej. Publikacja ukazuje nie tylko logistyczne wyzwania stojące przed zarządzającymi operacją, lecz także odwagę i determinację zapomnianych bohaterów – jednostek w służbie swojej ojczyźnie.

Karol Kicman, Tomasz Zając „Przewodnik po sowieckich umocnieniach z lat 1940-1941. Linia Mołotowa w Krasiczynie i Mielnowie„, opr. miękka, str. 120, wyd. Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej. Cena: 49 zł.

Przewodnik, stanowiący kontynuację wydanej w ubiegłym roku publikacji poświęconej terenom na wschód od Przemyśla, prezentuje informacje o schronach bojowych tzw. Linii Mołotowa zgrupowanych w dwóch punktach oporu znajdujących się w obrębie leżących na zachód od miasta – miejscowości Dybawka, Krasiczyn i Łuczyce. Każdy schron obok informacji opisowej, szczegółowej lokalizacji względem współrzędnych Map Google i oraz dokumentacji fotograficznej opatrzono również schematem z rozrysem poszczególnych pomieszczeń i ich funkcją. Publikację uzupełnia krótki rys historyczny działań wojennych mających miejsce w lecie 1941 roku. W celu łatwiejszego korzystania w terenie, przewodnik oprawiony jest na metalowej spirali.

Hubert Kuberski „Sprzymierzeńcy Rzeszy Niemieckiej 1941-1945 część I”, opr. miękka, str. 104, wyd. Kagero. Cena: 46,00 zł.

Problematyka kontaktów wojskowych oraz sił zbrojonych państw wschodnioeuropejskich współpracujących z Niemcami w okresie II wojny światowej była dotychczas nieobecna w polskiej literaturze naukowej. Sąsiedztwo i bliskość geograficzna zachęcają nas do zainteresowania się losem państw położonych w tej samej części Europy, do końca epoki „realnego socjalizmu” wszechwładnie działająca cenzura prewencyjna uniemożliwiała jednak przedstawienie dziejów narodów „wspólnoty socjalistycznej” w negatywnym świetle. Poniższa praca (pierwszy tom dotyczy Bułgarii, Chorwacji oraz Finlandii) stanowi jeden z elementów dotychczas przemilczanej historii. Poświęcona została politycznym i wojskowym przejawom zaangażowania państw Europy Wschodniej w czasie II wojny światowej. Zastosowany w niej podział alfabetyczny pozwolił na jasne i nieskomplikowane pogrupowanie oraz przedstawienie materiału.

Roman Kozłowski (red.) „Statki powietrzne Szkoły Orląt 1925–2025”, opr. twarda, str. 240, wyd. Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. Cena: 180,00 zł.

Najnowsze wydawnictwo Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie przygotowane z okazji jubileuszu 100-lecia Lotniczej Akademii Wojskowej. Na kartach publikacji przedstawiono sylwetki blisko 90 statków powietrznych – samolotów i śmigłowców – które służyły w Szkole Orląt od jej powstania aż po współczesność. Każda maszyna została opatrzona opisem, danymi taktyczno-technicznymi, archiwalnymi fotografiami oraz ilustracjami. Album wzbogaca również aneks poświęcony szybowcom i samolotom Aeroklubu Dęblin – nierozerwalnie związanego z historią i duchem lotniczego Dęblina. Publikacja ta stanowi unikalne kompendium wiedzy, jakiego dotąd nie było – to pierwsze tak obszerne i kompleksowe opracowanie poświęcone statkom powietrznym Szkoły Orląt, będące cennym źródłem zarówno dla pasjonatów historii lotnictwa, jak i badaczy dziejów polskich Sił Powietrznych.

Grażyna Michalska, Łukasz Michalski „Twierdza Zamość na tle europejskiej sztuki obronnej”, opr. miękka, str. 162, wyd. Werset. Cena: 49,00 zł.

Drugi tom serii „Nowożytne Formacje Lubelszczyzny” wydawanej staraniem wydawnictwa Weset. Tym razem autorzy na warsztat wzięli Zamość, który w zamierzeniu kanclerza Jana Zamoyskiego miał stać się miastem-twierdzą wybudowaną na surowym korzeniu. W monografii został przedstawiony rozwój Zamościa jako castellum urbis, od jego lokacji w 1580 roku do 2 poł. XIX wieku. Autorzy prześledzili ewolucję fortyfikowania twierdzy w kontekście ówczesnych koncepcji sztuki wojennej oraz na tle innych realizacji z czasów współczesnych. Przedstawili przekształcenia fortyfikacji Zamościa konieczne dla utrzymania potencjału militarnego oraz dostosowania go do potrzeb doktryny wojennej kolejnych państw nim zarządzających. Było to szczególnie istotne, wobec permanentnie zmieniającej się techniki prowadzenia działań oblężniczych, a zatem wymuszonej konieczności wypracowywania sposobów skutecznej obrony. W sprzedaży dostępny również tom pierwszy serii, poświęcony Zamkowi w Janowcu.

Wojciech Mazur „Zamglone horyzonty. Sojusznicy wobec polskiego lotnictwa wojskowego w okresie „dziwnej wojny””, opr. twarda, str. 208, wyd. Tetragon. Cena: 74,00 zł.

Krwawa klęska naszego wojska we wrześniu 1939 roku dotknęła również i lotnictwo. Jednak jego charakter – bazowanie w głębi kraju, możliwość wycofywania spowodowała, że granicę z Rumunią przekroczyła duża, bo kilkutysięczna grupa pilotów i żołnierzy obsługi naziemnej. Dla naszych sojuszników, na tym etapie wojny, był to niezwykle cenny zasób. Zarówno Francja, jak i Anglia rozbudowywały swoje lotnictwo i wiedziały, że będą go potrzebować. Polski rząd stanął przed wieloma dylematami. Jak rozwijać lotnictwo? Ile ma go być? Jak za nie zapłacić? Związanie się z jednym partnerem (Wielka Brytania) miałoby więcej sensu z uwagi na koncentrację zasobów, ale wojska lądowe tworzono we Francji – a nasze dywizje będą przecież potrzebować osłony i wsparcia z powietrza. Jeśli dodamy do tego wyścig z czasem przed kolejną niemiecką agresją oraz polityczno-biurokratyczne przepychanki wielu aktorów instytucjonalnych i państwowych otrzymamy fascynującą historię, którą opisuje dr hab. Wojciech Mazur.