Księgarnia Odkrywcy: nowości wrzesień-październik 2025

Łukasz Ulatowski „Berlińska placówka wywiadowcza „In.3” (1926-1934). Oddział II i działalność majora Jerzego Sosnowskiego w Niemczech”, opr. miękka, str. 520, wyd. Brda. Cena: 49,00 zł.

Fascynująca historia jednego z najwybitniejszych polskich agentów wywiadu – człowieka, którego życie i działalność wypełniają strony jak najlepszy thriller szpiegowski. Major Jerzy Sosnowski, legendarny szpieg II Rzeczypospolitej, działał w sercu Berlina w latach 20. i 30. XX wieku, pozyskując kluczowe informacje dla polskiego wywiadu wojskowego. Jego talent, odwaga i niezwykła zdolność do nawiązywania relacji z wpływowymi osobami sprawiły, że stał się postrachem niemieckich służb i polskim bohaterem narodowym. Ta książka to nie tylko opowieść o sukcesach Sosnowskiego. To również wnikliwe spojrzenie na cenę, jaką przyszło mu zapłacić za swoją działalność – zdradę, która doprowadziła do tragicznego końca, i skomplikowane gry między lojalnością a polityką.

Krzysztof Gerlach „Bitwa o Quebec w 1759 roku. Realia techniczne i fakty”, opr. miękka, str. 178, wyd. ACAD. Cena: 77,00 zł.

Wojna siedmioletnia, mimo początkowych sukcesów Francji, w koloniach i na morzach toczyła się bardzo niekorzystnie dla tego kraju. W 1758 r. dowodzona przez adm. Boscawena oraz generała-majora Amhersta ekspedycja zdobyła kluczową dla wejścia na wody Kanady twierdzę wyspiarską Louisburg. Kierujący polityką brytyjską William Pit (starszy) od razu zaplanował kontynuację ataku w Kanadzie w postaci wyprawy na najważniejsze miasto francuskie w rejonie – Quebec. Miała ona ruszyć w następnym roku. Wielomiesięcznym walkom o Quebec w 1759 r. poświęcono na świecie przebogatą literaturę. Niestety w Polsce znane są one głównie z prac przekłamujących całą kampanię z uwagi na omyłkowe skorzystanie ze złych źródeł – powieści o fikcyjnej fabule.

Andrzej Olejko „Cisna 1914-1915. Z żołnierskich wspomnień pisanych między Wetliną a Solinką„, opr. twarda, str. 210, wyd. Carpathia. Cena: 49,00 zł.

Najnowsza książka rzuca światło na jeden z najmniej znanych, jednak bardzo ciekawych epizodów I wojny światowej, czyli krwawe walki toczące się na ośnieżonych stokach wokół Cisnej na przełomie 1914 i 1915 roku. To tutaj, w niszczycielskim ogniu artylerii i krwawych starciach na bagnety, żołnierze dwóch imperiów – Austro-Węgier i Rosji – toczyli bój nie tylko ze sobą, ale też z zabójczymi mrozem i śniegiem. Do dziś dzień w Bieszczadach można znaleźć cmentarze poległych żołnierzy oraz (powoli zarastające) okopy, będące pozostałością tych walk. Książka zawiera liczne relacje uczestników, raporty oraz zdjęcia ilustrujące te wydarzenia.

Jacek Jarosz „Leśna pozycja szczycieńska. Kompendium/przewodnik„, opr. miękka, str. 184, wyd. Region. Cena: 57,00 zł.

Publikacja przedstawia umiejscowioną na terenie obecnego województwa warmińsko-mazurskiego niemiecką linię fortyfikacji, którą nazywano Pozycją Szczycieńską lub też, ze względu na to, iż przebiegała głównie przez obszary leśne, Leśną Pozycją Szczycieńską. Jej początki sięgają pierwszych lat XX wieku, a funkcje militarne kończą się w ostatnim okresie II wojny światowej. Wznoszona według pierwotnych planów jako zapora dla wojsk carskiej Rosji, ostatecznie miała także bronić terenów Prus Wschodnich przed siłami zbrojnymi ZSRR, przy czym w okresie międzywojennym jako potencjalnego przeciwnika wskazywano również Wojsko Polskie. Pozycja Szczycieńska, obejmująca także umocnienia w rejonie Ruciane-Nida–Guzianka, po wojnie częściowo uległa zniszczeniu, jednak wiele obiektów przetrwało.

Małgorzata Szymańska, Juliusz Szymański „Linia Pilicy (Piliza Stellung). Niemieckie umocnienia z 1944 roku w rejonie Inowłodza, Tomaszowa Mazowieckiego i Sulejowa„, opr. miękka, str. 120, wyd. Imax. Cena: 42,00 zł.

Linia Pilicy to fragment niemieckich umocnień linii a2 z końca II wojny światowej. Ciągnie się ona wzdłuż tej rzeki – od okolic miasteczka Lubocz na północy, przez Inowłódz, Tomaszów Mazowiecki i Sulejów, aż do położonego na południu Adelinowa. Umocnienia, mające zatrzymać nacierającą Armię Czerwoną przed wkroczeniem na tereny III Rzeszy, rozbudowane były do pięciu kilometrów w głąb i składały się z dwóch pozycji, rozbudowanych w 2-3 transzeje przeciwczołgowe połączone rowami dobiegowymi. Pierwszą pozycję, tuż za rzeką, osłaniały zapory z drutu kolczastego oraz liczne pola minowe zakładane głównie w okolicach tzw. ślepych mostów. Zbudowano także ponad setkę żelbetowych bunkrów, schronów i magazynów drewniano-ziemnych. Większość obiektów murowanych Piliza Stellung a2 istnieje do dnia dzisiejszego i można je bez problemu zwiedzać.

Adam Adrian Ostanek (red.), Paweł Pulik (red.) „„Orzeł czy reszka?”. Nastroje społeczne mieszkańców województwa tarnopolskiego wobec zagrożenia wojennego i wojny 1939 roku w świetle dokumentów”, opr. twarda, str. 226, wyd. Wojskowa Akademia Techniczna. Cena: 84,00 zł.

Niniejsza edycja źródeł zawiera 61 nigdzie do tej pory niepublikowanych dokumentów. Składają się na nie sprawozdania wojewody tarnopolskiego do ministra spraw wewnętrznych oraz raporty sytuacyjne komendanta wojewódzkiego Policji Państwowej w Tarnopolu. Wszystkie one podejmują kwestię nastrojów panujących wśród mieszkańców województwa tarnopolskiego wobec ówczesnej sytuacji politycznej, w tym sytuacji na Rusi Zakarpackiej, groźby wybuchu wojny czy pierwszych dni wojny. Całość materiałów dotyczy 1939 roku – pierwszy z dokumentów pochodzi z 5 stycznia, ostatni natomiast z 7 września. Wszystkie pozyskane zostały w trakcie kwerend prowadzonych w archiwach obwodowych we Lwowie oraz Tarnopolu.

Piotr Puchalski „Polska w świecie kolonialnym 1918-1939. Aspiracje a rzeczywistość„, opr. miękka, str. 376, wyd. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Cena: 64,00 zł.

Monografia zręcznie sytuuje II Rzeczpospolitą w szerszym kontekście wyzwań gospodarczych i politycznych okresu międzywojennego. Dogłębnie badając i wykorzystując różnorodne źródła pierwotne i wtórne, Puchalski stworzył imponujące studium, które znacznie poszerza naszą wiedzę na temat dyplomacji, kolonializmu i praktyk imperialnych w XX wieku. Polskie marzenia i nadzieje kolonialne okresu międzywojennego zazwyczaj postrzega się z zażenowaniem jako frywolną lub wręcz zabawną fanaberię. Puchalski przedstawia inny punkt widzenia. Jego intencją było ukazanie, w jaki sposób Polska zamierzała zrealizować swoje aspiracje, dostosowując się do współczesnej rzeczywistości kolonialnej. Fakt, że próby te zakończyły się niepowodzeniem, nie dowodzi ich absurdalności.

Filippo Gallino, Anna Borsukiewicz, Jerzy Kozierkiewicz „Polski Fiat w II Rzeczypospolitej„, opr. twarda, str. 200, wyd. nakładem autorów. Cena: 78,00 zł.

Panuje u nas „Mit Polskiego Fiata”. Dla jednych to marka, która otworzyła drogę do zmotoryzowania przedwojennego kraju, dla drugich ta, która zniszczyła rodzime, polskie konstrukcje samochodowe. Dlatego właśnie autorzy książki, w szczególności jej „inicjator i główny konstruktor” Filippo Gallino, postawili przed sobą zadanie przedstawienia obiektywnej obrazu historii Fiata na ziemiach polskich do wybuchu II Wojny Światowej. Poszukiwania śladów Polskiego Fiata nie były jednak łatwe, gdyż sporą ich część zniszczyła zawierucha wojenna. Niektóre wydarzenia udało się wyjaśnić i udokumentować, niektóre pozostały w sferze domysłów, a niektóre zostaną chyba na zawsze tajemnicą, szczególnie, gdy tropy prowadziły na Wschód.

Maciej Bartków „Śladami nadczłowieka. Największa tajemnica zamku Książ„, opr. miękka, str. 256, wyd. Technol. Cena: 39,90 zł.

Śladami Nadczłowieka to śledztwo historyczne, w którym Maciej Bartków podejmuje nieznany dotąd trop i z chirurgiczną precyzją prowadzi czytelnika przez najmroczniejsze zakamarki hitlerowskich projektów badawczych. W 1975 roku dziennikarz Sławomir Orłowski jako pierwszy opisał utajnione działania Niemców w laboratorium biologii molekularnej ulokowanym w podziemiach zamku Książ. Ich celem miało być stworzenie Nadczłowieka – idealnego Aryjczyka: czystego rasowo, silnego fizycznie i psychicznie, bezwzględnie lojalnego wobec Rzeszy. Himmler chwalił się Kochowi i Goeringowi, że […] wkrótce „wyhoduje Niemca odpornego na zabójcze bakterie i zawsze zdrowego nadczłowieka” – relacjonował Orłowski, powołując się na Ericha Kocha, byłego gauleitera Prus Wschodnich. W tle tej rozmowy miał paść jeden kluczowy termin: „Fürstenstein”. Co kryją tajne akta i relacje więźniów?

Piotr Sölle, Wojciech Fituch „Wielka Wojna w Pabianicach i okolicy. Listopad – grudzień 1914/Cmentarz wojenny w Parku Wolności oraz inne miejsca pochówku żołnierzy I wojny światowej w Pabianicach i okolicy„, opr. miękka, str. 112, wyd. nakładem autora. Cena: 39,00 zł.

Publikacja wydana przy okazji otwarcia wystawy „Wielka Wojna w Pabianicach i okolicy. Fakty i artefakty w 110-lecie wydarzeń 1914-2024” prezentowanej w Muzeum Miasta Pabianic. Stanowi ona rezultat długoletnich badań Autorów nad przebiegiem tzw. Operacji Łódzkiej – jednego z największych starć Wielkiej Wojny, które rozegrało się na terenach dzisiejszego województwa łódzkiego. Szczególną uwagę poświęcą dramatycznym wydarzeniom, jakie miały miejsce w okolicach Pabianic w dniach od 19 listopada do 5 grudnia 1914 roku. Uzupełnienie całości stanowią rozdziały w szczegółowy sposób prezentujące czytelnikowi losy pabianickich cmentarzy wojennych – zarówno tych zlikwidowanych, jak i zachowanych do współczesności.

Karolina Ćwiek-Rogalska „Ziemie. Historia odzyskiwania i utraty”, opr. twarda, str. 432, wyd. RN. Cena: 84,00 zł.

W 1945 roku nowy rysunek granic wprawił w ruch miliony. Ogromny obszar kończący się wstęgami Odry i Nysy Łużyckiej stawał się Polską. Gdzie indziej Polskę wymazano, o czym nie można było głośno mówić. Na „Ziemiach Odzyskanych” zegarki przestawiono na czas średniowieczny, w centrum ustawiając mit piastowski. Przyjeżdżającym obiecywano dobrobyt i spokój. Na miejscu zastali chaos, budynki z czerwonej cegły i napisy w niemieckim gotyku. Jak poczuć się u siebie, gdy dookoła wszystko obce, „poniemieckie”? Ze źródeł wyłania się obraz ludzi, próbujących odnaleźć się w nowym miejscu, zbudować Polskę i siebie. Autorka oddaje głos dobrowolnym osadnikom, i tym siłą wysiedlonym ze wschodu. Żołnierzom szturmującym Wał Pomorski oraz Niemcom, dla których tereny te stanowiły dom. To unikalna opowieść o wielkiej historii, polityce, propagandzie, budowie pamięci, mitów i ich dekonstrukcji. A także o wyborach, które trzeba było podejmować w nowej rzeczywistości.

Michał Wójcik (red.), Tomasz Wójcik (red.), Joanna Kinowska (red.) „All Inclusive. Odyseja porucznika Andresa 1939-1947„, opr. miękka, str. 128, wyd. Dom Spotkań z Historią. Cena: 70,00 zł.

Album zawierający 100 niepublikowanych dotąd zdjęć z archiwum porucznika Stanisława Andresa, który w czasie II wojny światowej przeszedł cały szlak bojowy armii generała Andersa. Z pozoru jego historia jest jak tysiące innych opowieści o żołnierzach i tułaczach z lat II wojny światowej. Szczęście i zarazem nieszczęście porucznika Andresa polegało na tym, że z generałem Władysławem Andersem, dowódcą 2 Korpusu Polskiego, łączyło go nazwisko… prawie łączyło, bo występuje tu jednak mało zauważalna zamiana jednej litery. Być może właśnie ta bliskość spowodowała, że w armii Andersa miał nieco uprzywilejowaną pozycję. Zdjęcia robił komu i gdzie chciał, ale tylko dla siebie – nie był zawodowym fotografem, lecz amatorem, który nie rozstawał się z aparatem. Do dziś ocalało ponad 450 wykonanych przez niego fotografii. Kadry z kolekcji Andresa to przede wszystkim zapis codziennego życia żołnierzy w wojennej podróży: sytuacje z życia obozowego, pracy, ćwiczeń, szkoleń, ich wycieczek i wypoczynku, głównie w Iraku i Palestynie. Na wielu z nich pojawiają się też ważne postacie historyczne, m.in. generałowie: Anders oraz Kazimierz Sosnkowski.

Artur Pałasiewicz „Życie codzienne żołnierza piechoty c.k. armii„, opr. twarda, str. 288, wyd. Biblioteka Śląska w Katowicach. Cena: 98,00 zł.

Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej w Katowicach prezentuje książkę Artura Pałasiewicza, pokazującą życie codzienne żołnierzy piechoty w monarchii austro-węgierskiej. W cesarsko-królewskiej armii nie wątpiono, że dla każdego rekruta służba wojskowa jest najlepszą szkołą męskiej dojrzałości i patriotyzmu. Poddanie się dyscyplinie wojskowej miało stworzyć fundament bezwzględnego posłuszeństwa wobec wszystkich, którzy stali wyżej w hierarchii społecznej, z Najjaśniejszym Panem Franciszkiem Józefem I na czele. Szczególny walor publikacji stanowi zawarta w niej obszerna warstwa ikonografia, efekt wieloletnich prac poszukiwawczo-kolekcjonerskich prowadzonych przez autora. Życie codzienne żołnierzy piechoty c.k. armii przedstawione zostało na 399 unikalnych zdjęciach.