Drodzy czytelnicy „Odkrywcy”,
Słowo wstępne redaktora naczelnego Andrzeja Daczkowskiego
Sztandar z 1939 roku, nowe dokumenty o „Riese” i „Lehmie” oraz kamienie sprzed… miliardów lat
Niezmiennie mamy szczęście do odkryć i historii skarbowych! W poprzednim numerze jako jedyni w Polsce kompletnie opisaliśmy odkrycie insygniów królewskich w Wilnie. Natomiast w tym numerze kolejne „insygnia” – bo sztandar dla jednostki wojskowej jest niczym korona. Co więcej, ponownie „Odkrywca” jako jedyny w Polsce opisuje nie tylko samo spektakularne odkrycie, ale również kontekst historyczny oraz maraton wszystkich odkryć związanych ze sztandarem 68. Pułku Piechoty. W tej wielowątkowej i barwnej historii mamy prawdziwych bohaterów, w tym tych, którzy oddali dla ojczyzny życie. Te wydarzenia należało dokładnie opisać i następnie je wydrukować.
Rzecz jasna, to nie jedyne uchylenie rąbka tajemnicy z przeszłości w wydaniu maj-czerwiec „Odkrywcy”. Dla pasjonatów sowiogórskich obiektów drugowojennych Marek Michalski znalazł w archiwum NARA intrygujący dokument z przesłuchania Niemca, który… widział plany „Riese”. Padają w nim słowa, które wcześniej przypisywaliśmy tylko kolorowym legendom o „Olbrzymie”. Jednak teraz o drugim poziomie korytarzy mówi nie youtuber czyhający na sensację i zwiększenie oglądalności, ale świadek tamtych czasów. Warto się uważniej wczytać, przeanalizować każde słowo z tego przesłuchania i każdy rysunek. Jesteśmy ciekawi Waszych opinii.
Niektórzy z Was zwracają nam uwagę, że za dużo w „Odkrywcy” podziemi. Jednak tak to już jest, że różnego rodzaju sekrety ukrywano pod czymś: ziemią, wodą etc. Dlatego w tym numerze ponownie jest artykuł o jednym z najbardziej fascynujących podziemnych obiektów drugowojennych na terenie Polski – o „Lehmie” w Bolkowie autorstwa Łukasza Orlickiego. I – uwaga – w tym materiale też mamy dla Was nowy dokument o tej nazistowskiej fabryce!
Sięgamy nie tylko pod ziemię, ale w dalekie niebo i odległe galaktyki. To stamtąd trafiają do nas kosmiczni przybysze, których na ziemi szukają wyspecjalizowani poszukiwacze. I znajdują. Mowa tutaj o meteorytach. Jak je znaleźć? O tym dowiecie się z wywiadu Anny Majer z profesorem Szymonem Kozłowskim, który na co dzień obcuje z owymi przybyszami. A tak przy okazji – znamy takich, którzy świetnie łączą nazistów i kosmitów w jedną historię …
Przed Wami wydanie drukowane „Odkrywcy”, ale jest prośba z mojej strony. Bądźcie z nami również na naszych kanałach internetowych. Od kilku miesięcy intensywnie dbamy o tych, którzy również chcą oglądać filmy i słuchać podkastów. Zapraszamy na www.odkrywca.pl i kanał YouTube Odkrywca/Gemo. „Odkrywca” to nie tylko zapach druku, ale obraz i dźwięk.
Zapraszam do czytania, oglądania i słuchania „Odkrywcy”!
Na koniec przypominam, że jesteśmy dla Was już nie tylko w wydaniu drukowanym, ale i e-wydaniu i social mediach (FB, YouTube, Instagram, Twitter, Tik-Tok). Na stronie www.odkrywca.pl udostępniamy kilkaset artykułów, filmy oraz podcasty. Wszelkie prenumeraty w naszym sklepie ibhik.pl
Odkrywca 5-6/2025 – spis treści
Wydanie drukowane w sprzedaży: od 6 maja 2025 roku.
E-wydanie dostępne w sprzedaży: od 5 maja 2025 roku.
- ODKRYCIA I POSZUKIWANIA
- Odnalezienie sztandaru 68. Pułku Piechoty! / ANDRZEJ DACZKOWSKI
- „Klatka schodowa prowadzi na niższy poziom”. Tunele w Głuszycy w alianckim raporcie wywiadowczym. Przesłuchanie Niemca, który widział plany Riese / MAREK MICHALSKI
- „Lehm” – niemiecka podziemna fabryka w Bolkowie CZĘŚĆ 2 / ŁUKASZ ORLICKI
- Skarb z kosmosu / ANNA MAJER
- Odkrycie z przeszłości: tajemnicza aplikacja z sakwy / ERNEST BUCZKOWSKI
- KONFERENCJA „ODKRYWCY” W KŁODZKU
- Plastomenit: proch bezdymny z Ziemi Kłodzkiej / PIOTR J. BOCHYŃSKI
- Kościół nieoczywisty. O odkrywaniu idei ukrytych w przepychu kłodzkiej kolegiaty / JOANNA STOKLASEK- MICHALAK
- KULISY HISTORII
- Loty rozpoznawcze nad Oświęcimiem w 1944 roku. Kluczowe działania alianckiego wywiadu powietrznego / JANUSZ WRÓBEL
- Sochy 1943: ziemia przesiąknięta krwią. Ostatni akt / JANUSZ SKOWROŃSKI
- KOLEKCJONERSTWO
- W obcych rękach, czyli losy polskich bagnetów po 1939 roku. CZĘŚĆ 2 / RADOSŁAW SZALACHA
- FORTYFIKACJE
- Co budowano w przesmyku Klonowo pod Lidzbarkiem latem 1939 roku? / DOMINIK KASPRZAK, MARCIN KASPRZAK
- MUNDURY
- Plakat: 4. Pułk Piechoty Legionów Polskich
- KSIĘGARNIA ODKRYWCY
- Nowości maja i czerwca 2025
PRENUMERUJ i KORZYSTAJ!
Jeśli jeszcze nie prenumerujesz „Odkrywcy: – zrób to teraz! Gwarantujemy:
– stałą cenę przez cały okres prenumeraty
– szybką dostawę pod wskazany adres – możesz komuś zrobić miły prezent
– dla tych, którzy wykupią roczną prenumeratę na rok 2025, mamy GRATIS W POSTACI 12 DOWOLNYCH NUMERÓW ARCHIWALNYCH, które ukazały się do końca 2022 roku.
Słuchaj podkastów „Odkrywcy”
Mamy dla Ciebie kilkadziesiąt podkastów i filmów na naszym kanale Yotube. Ich liczba stale się zwiększa. Zaprenumeruj nasz kanał i oglądaj!
Odkrywca 3-4/2025 – wybrane artykuły
Odnalezienie sztandaru 68. Pułku Piechoty! / ANDRZEJ DACZKOWSKI
„Okazało się, że tam w głębi kanki jest jeszcze jakiś materiał. Taki brudny, brązowy. Ale ma złote nitki, one wyraźnie przebijają z tego brudu. Nitki, frędzle. Co ma takie frędzle złote? Zaraz… Wszyscy czujemy zaskoczenie, jakieś zawieszenie uczuć, jakiś rodzaj niedowierzania. Ćwierć sekundy później wszystkim puls skacze do maksimum. Czyżby sztandar? To może być sztandar? W końcu padło to słowo. Sztandar! Znaleźliśmy chyba sztandar! A jeśli to sztandar, to jakiej jednostki?”
Tunele głuszycy w alianckim raporcie wywiadowczym. Przesłuchanie Niemca, który widział plany Riese / MAREK MICHALSKI
Jednym z najbardziej interesujących sformułowań w raporcie jest zdanie: „…Następnie klatka schodowa prowadzi na niższy poziom…”. Zastanawiający jest brak wskazania na szkicach, w którym miejscu miałaby się ona znajdować. Jest to na tyle istotny szczegół, że możliwe jest, ba… jestem pewien, iż każdy przesłuchujący chciałby wiedzieć, gdzie przedmiotowa klatka schodowa się znajduje.
Pierwsze lokalizacyjne skojarzenie, które przyszło mi na myśl w związku z poruszaną w tekście raportu klatką schodową, to Osówka i „uskok”. Istnieją jednak pewne przysłowiowe „ale”. Pierwsze: kompleks Osówka znajduje się w stosunku do Głuszycy na południowy wschód, a nie północny wschód. Drugie: użyte w raporcie sformułowanie o klatce schodowej prowadzącej na niższy poziom pojawia się bezpośrednio po opisie fragmentu dotyczącego zabezpieczenia wejścia do tunelu, a nie za wartownią. Trzecie: jak napisano w raporcie, ewentualna klatka schodowa prowadzi na niższy poziom, a nie, jak w przypadku różnicy poziomów „uskoku”, na wyższy.
„Lehm” – niemiecka podziemna fabryka w Bolkowie / ŁUKASZ ORLICKI
28 lipca 2021 roku weszliśmy do podziemnych wyrobisk „Lehma”. Przemieszczając się zalanymi podziemnymi chodnikami, próbowaliśmy ocenić, w jakim stopniu Niemcy zrealizowali swój plan. Dotychczasowe wyniki eksploracji „Lehma” wskazywały, że jest to nieukończona podziemna fabryka. Jednak wiele pytań pozostawało nadal bez odpowiedzi. Jaki był rzeczywisty stan podziemi w 1945 roku? I co działo się w ich wnętrzu w czasie poszukiwań prowadzonych przez Towarzystwo Talpa w latach 2004–2008? Czy udało się wyjaśnić wszystkie zagadki podziemi? I wreszcie najważniejsze – jaka była prawdziwa historia „Lehma”?
Odpowiedzi odnaleźliśmy w archiwach, we wnętrzu Góry Ryszarda i w obrazie skaningu laserowego.
Skarb z kosmosu. Wywiad z prof. Szymonem Kozłowskim / ANNA MAJER
Istnieje kilka sposobów poszukiwania meteorytów. Jednym z najskuteczniejszych jest eksploracja terenów, gdzie wcześniej doszło do tzw. deszczu meteorytów. Czasami obiekt przelatujący przez atmosferę rozpada się na wiele fragmentów, które spadają na ziemię w określonym rejonie. W Polsce mieliśmy kilka takich zdarzeń.
Na przykład około pięciu tysięcy lat temu, w okolicach Poznania, spadło ponad tysiąc meteorytów. Do tej pory udało się znaleźć 1400 okazów. Jeśli ktoś zdobędzie odpowiednie pozwolenia i wybierze się tam z wykrywaczem metali, ma sporą szansę na znalezienie meteorytu i choć sam byłem w tym rejonie dziesięć razy, jak dotąd meteorytu nie znalazłem.
Jak zawsze nasz numer można znaleźć w każdym salonie Empik, Inmedio, Garmond, Relay, Ruch. Numery można również zdobyć w postaci e-wydania w serwisie e-Kiosk.pl.
Redaktor naczelny czasopisma "Odkrywca"
Redaktor miesięcznika „Odkrywca”
