Odkrywca 9 (248) wrzesień 2019

Jagdpanthera i Stug w rękach poszukiwaczy
Przemek Budzich

Dolina rzeki Miłakówki, kilka kilometrów na południe od Ornety. Na przełomie stycznia i lutego 1945 roku te mazurskie tereny były areną ciężkich walk. Starły się tutaj armie 2. Frontu Białoruskiego marszałka Rokossowskiego z przedzierającymi się w kierunku Malborka, uciekającymi z pomorskiego kotła, oddziałami niemieckimi Grupy Armii „Północ” (wcześniejszej Herresgruppe Mitte). Po rozpoczętej 27 stycznia kontrofensywie Niemcy odbili m.in. Ornetę, a na południe od niej, korzystając z niewielkiego brodu na rzece Pasłęce (dziś Miłakówce), przeprawiali ciężki sprzęt. Kilkanaście miesięcy temu na ślad tej przeprawy trafił Mateusz Deling, kolekcjoner pojazdów pancernych, muzealnik i zapalony eksplorator, poszukujący od lat zabytków militarnych i znany już szerokiej społeczności internetowej jako Tank Hunter, czyli Łowca Czołgów.

Anastazy Kensik – lekarz, żołnierz, ofiara wojny
Włodzimierz A. Gibasiewicz

Poszukiwania własne wzbogacone o korespondencję otrzymaną od rodziny pozwoliły na odtworzenie losów naszego bohatera. Anastazy Wacław Kensik, syn Baltazara i Teofilii Wardackiej, urodził się 28 września 1890 roku w Chełmnie nad Wisłą. Świadectwo dojrzałości uzyskał 9 czerwca 1910 roku w Chełmnie. Następnie podjął studia teologiczne w Seminarium Duchownym w Pelplinie. Po roku nauki przeniósł się jednak na studia weterynaryjne do Berlina. W listopadzie 1915 roku upomniała się o niego armia niemiecka, w której służył do końca 1918 roku. M. Lorch pisze: „Wstępuje w szeregi polskich powstańców i bierze udział w Powstaniu Wielkopolskim, a w maju 1919 r. zgłasza się jako ochotnik do Wojska Polskiego. Uczestniczy bezpośrednio w walkach o Kijów, w obronie Warszawy i w dalszej ofensywie dochodzi aż nad Berezynę”.

1939: aprowizacyjna apokalipsa
Tomasz Bienek

Przyglądając się problematyce wyżywienia polskiej armii w trakcie kampanii wrześniowej, dość szybko nasuwa się refleksja, że specyfika działań prowadzonych w wojnie obronnej roku 1939 uniemożliwia rzetelną ocenę jakości aprowizacji polskich oddziałów. Zarówno stosunkowo krótki czas trwania kampanii, jak i fakt, że przez większość jej trwania polska armia znajdowała się w odwrocie i postępującym chaosie, przy paraliżu zdezorganizowanego zaplecza, nakazują raczej przyglądać się indywidualnym wspomnieniom polskich żołnierzy, w miejsce stawiania ogólnych tez.

Pięćdziesiąt mil morskich od Kołobrzegu
Robert Maziarz

4 maja 1945 roku duńskie państwo obiegła informacja o planowanej kapitulacji Niemiec. Zapanowała radość z powodu nadchodzącego wyzwolenia spod okupacji. Pełni euforii mieszkańcy skandynawskiego królestwa nie przypuszczali, że na ich zaanektowanej przez Niemców w 1940 roku wyspie zabraknie woli poddania.