Krzyżackie monety i krypty, bóg Neptun, ucieczki do… ZSRR i kuriozalne pomysły wojskowych
Słowo wstępne redaktora naczelnego Andrzeja Daczkowskiego
Czasem nie wiadomo co lepsze: prawdziwy skarb w dłoni czy ekscytujące kulisy historii? To charakterystyczne oblicza „Odkrywcy”: mamy i znalezione przedmioty, i opowieści o zadziwiających wydarzeniach z przeszłości.
Zaczynamy od elektryzującego wykopaliska: znalezienia czternastu srebrnych kwartników krzyżackich odkrytych na Mazowszu przez Jadowskie Stowarzyszenie Historyczne. Z tej okazji przypominamy odkrycie krypty wielkich mistrzów krzyżackich w Kwidzynie przez ekipę samego „Odkrywcy”. Jak widać potęga Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego towarzyszy nam od lat, na szczęście tylko jako element ogromnej satysfakcji poszukiwaczy.
W kręgu szeroko pojętej kultury naszych sąsiadów zza Odry pozostajemy podczas odkrycia fragmentów fontanny Neptuna z placu Nowy Targ w niegdysiejszym Breslau. Jak wielkie znaczenie miał „Jurek z widłami” dla dawnych mieszkańców obecnego Wrocławia, z iloma legendami i wydarzeniami jest związany – można przeczytać w obszernym artykule, opowiadającym także o tym intrygującym śledztwie archiwalno-pocztówkowym zakończonym tak szczęśliwie.
Zmierzajmy teraz do kulis historii, sytuacji kryzysowych i zadziwiających wojskowych projektów. Patrząc na dzisiejszą wojnę w Ukrainie oraz dostarczanie jej broni przez państwa Zachodu, wracamy pamięcią do wydarzeń kubańskich z 1962. Wówczas to ZSRR postanowiło dostarczyć na Kubę broń atomową… Przypominamy, bo dziś Zimna Wojna dla wielu Polaków jest tak odległa jak Odsiecz Wiedeńska.
Natomiast artykuły o „zamkowych” wieżach Hitlera i amerykańskich planach samolotu atomowego są kolejnym dowodem na to, że wyobraźnia wojskowych nie zna granic – i wszystkiego można się spodziewać podczas eksploracji militarnych obiektów. Ba! Po zwykłych ludziach można się wszystkiego spodziewać – przeczytajcie artykuł o niebywałych ucieczkach pewnego obywatela PRL: istna wisienka na torcie wydania lutowego, nie przeoczcie i nie zniechęcajcie się ścianą tekstu, bo tam się dzieje…
I tym „wszystkiego się spodziewajcie” zachęcam do lektury „Odkrywcy”.
Na koniec przypominam, że jesteśmy dla Was już nie tylko w wydaniu drukowanym, ale i e-wydaniu i social mediach (FB, Instagram, Twitter). Wszelkie prenumeraty w naszym sklepie ibhik.pl
Odkrywca 02/2023 – spis treści
Wydanie drukowane w sprzedaży: od 2 lutego 2023 roku.
E-wydanie dostępne w sprzedaży: od 3 lutego 2023 roku.
- POSZUKIWANIA I ODKRYCIA
- Krzyżacki skarb odkryty na Mazowszu / ANNA MAJER
- Krypta trzech wielkich mistrzów krzyżackich. Wyniki badań / ŁUKASZ ORLICKI
- Przewrotne dzieje wrocławskiej fontanny Neptuna / TOMASZ SIELICKI
- Tajemnica „czołgu” z Elżbietkowa / DAMIAN PŁOWY
- „Riese”: zagadka transportu kolejowego.. Część 1 / PAWEŁ JEŻEWSKI
- ATOMOWE NADZIEJE I… KRYZYSY
- Atomowe marzenia. Część 1 / JANUSZ LIZUT
- W październiku 1962 roku świat stanął na krawędzi nuklearnej zagłady / GRZEGORZ WOJCIECHOWSKI
- KULISY HISTORII
- Kpt. Zygmunt Dunin-Juniewicz (1888-1920): zapomniany oficer służby łączności Dowództwa Okręgu Generalnego Łódź / BARTOSZ BIJAK
- Dwie wieże Hitlera.Od Luftschutztürme do Flaktürme. Część 3 / JANUSZ LIZUT
- FORTYFIKACJE
- Artyleria B-WE RKU 701 / JERZY SADOWSKI
- KSIĘGARNIA ODKRYWCY
- Nowości lutego – 12 propozycji!
Odkrywca 01/2023 – wybrane artykuły
XVIII Konferencja Miesięcznika ODKRYWCA „Krakowskim podziemiem” Kraków 2023
MAGDALENA HABER
Kolejna, XVIII konferencja popularnonaukowa miesięcznika „Odkrywca” przed nami. Jest to pierwsza informacja na jej temat, jaką chcemy przekazać.
W tym roku spotykamy się w dniach 19–21 maja w Krakowie.
Kraków jest miastem wyjątkowym. Miasto o ponad tysiącletniej historii, unikatowych zabytkach, historyczna stolica Polski czy nekropolia królów. To także kulturalny i turystyczny magnes nie tylko dla Polaków. Nic więc dziwnego, że i nas przyciągnął. Ale jak to bywa z „Odkrywcą”, nie skupimy się na artystycznym duchu Krakowa, nie pójdziemy do kojarzących się z Krakowem miejsc, choć na pewno spacer ulicami, którymi na przestrzeni wieków przechadzali się znamienici arystokraci, duchowni, literaci i artyści będzie wysoce energetyzujący.
Krzyżacki skarb odkryty na Mazowszu
ANNA MAJER
W jakich okolicznościach członkowie Jadowskiego Stowarzyszenia Historycznego odkryli czternaście srebrnych monet? Jakie emocje im wtedy towarzyszyły? Gdzie i kiedy będzie można zobaczyć artefakty z czasów, gdy polskie ziemie przemierzali rycerze zakonni w płaszczach z czarnym krzyżem na plecach? Zapraszamy do rozmowy ze znalazcami największego skarbu kwartników krzyżackich na Mazowszu
Atomowe marzenia
JANUSZ LIZUT
Już w 1942 roku Enrico Fermi i jego koledzy z projektu „Manhattan” dyskutowali nad zastosowaniem nowo odkrytego źródła energii do napędu pojazdów. Na tym etapie pomysły fizyków atomowych pozostały w sferze spekulacji. Nie było zapasów materiału rozszczepialnego, a wszystkie wysiłki ośrodka budowanego pospiesznie na pustyni Los Alamos koncentrowały się na skonstruowaniu bomby. Koncepcja napędzanego jądrowo samolotu odżyła jednak niewiele miesięcy po wojnie, przybierając równie perspektywiczne, co osobliwe formy.
Artyleria B-We rku 701
Jerzy Sadowski
W przypadku „Łuku Odra-Warta” ignorowanie dział „tradytorowych” to pogląd całkowicie błędny, ponieważ znane dokumenty temu przeczą. Już najstarsza znana kalkulacja liczebności wojennej obsady Odcinka „Hochwalde” (Kriegsbesatzung Hochwalde) z 1935 roku, obok obsługi dla czterech baterii pancernych, wylicza obsługi ciężkich armat kazamatowych (S.K.Kas.), dla siedmiu dwudziałowych baterii ulokowanych w A-Werkach, czyli w dziełach piechoty. Kolejny dokument z informacjami na temat dział, to zestawienie uzbrojenia dla tego odcinka fortyfikacji, w którym wymienia się 18 szt. armat kazamatowych, określając ich kaliber na 10 cm (10 cm KK, rzeczywisty kaliber to 105 mm). Zestawienie to wylicza znacznie więcej uzbrojenia, niż wynikało z wcześniejszej kalkulacji liczebności obsady wojennej (w tym 48 szt. 5 cm armat ppanc.) i wskazuje na zamiar budowy znacznie silniejszych umocnień, niż pierwotnie planowano, wręcz „niezdobywalnych”. Dla 10 cm armat kazamatowych zaplanowano w tym zestawieniu cztery sztuki więcej, co oznacza, że w dziełach Odcinka „Hochwalde” zaplanowano dwie dodatkowe dwudziałowe baterie takich dział.
Pozostałe artykuły numeru LUTOWEGO 2023 „Odkrywcy”
Jak zawsze nasz numer można znaleźć w każdym salonie Empik, Inmedio, Garmond, Relay, Ruch. Numery można również zdobyć w postaci e-wydania w serwisie e-Kiosk.pl.
Przekonany jest, że bryłą świata poruszają pasjonaci. Oburza się, że w XXI wieku wniosek o pozwolenie na poszukiwania należy wydrukować, umieścić w kopercie, zanieść na pocztę, a potem czekać na listonosza, który przyniesie odpowiedź na wydrukowanej kartce, umieszczonej w kopercie. „Austro-Węgry, no Austro-Węgry” - komentuje tę sytuację.
Redaktor miesięcznika „Odkrywca”
