Krzyżackie monety i krypty, bóg Neptun, ucieczki do… ZSRR i kuriozalne pomysły wojskowych
Słowo wstępne redaktora naczelnego Andrzeja Daczkowskiego
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/I-okladka_OKOK-3-772x1024.jpeg)
Czasem nie wiadomo co lepsze: prawdziwy skarb w dłoni czy ekscytujące kulisy historii? To charakterystyczne oblicza „Odkrywcy”: mamy i znalezione przedmioty, i opowieści o zadziwiających wydarzeniach z przeszłości.
Zaczynamy od elektryzującego wykopaliska: znalezienia czternastu srebrnych kwartników krzyżackich odkrytych na Mazowszu przez Jadowskie Stowarzyszenie Historyczne. Z tej okazji przypominamy odkrycie krypty wielkich mistrzów krzyżackich w Kwidzynie przez ekipę samego „Odkrywcy”. Jak widać potęga Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego towarzyszy nam od lat, na szczęście tylko jako element ogromnej satysfakcji poszukiwaczy.
W kręgu szeroko pojętej kultury naszych sąsiadów zza Odry pozostajemy podczas odkrycia fragmentów fontanny Neptuna z placu Nowy Targ w niegdysiejszym Breslau. Jak wielkie znaczenie miał „Jurek z widłami” dla dawnych mieszkańców obecnego Wrocławia, z iloma legendami i wydarzeniami jest związany – można przeczytać w obszernym artykule, opowiadającym także o tym intrygującym śledztwie archiwalno-pocztówkowym zakończonym tak szczęśliwie.
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/wstepniak_STYCZEN-Goska-2.jpeg)
Zmierzajmy teraz do kulis historii, sytuacji kryzysowych i zadziwiających wojskowych projektów. Patrząc na dzisiejszą wojnę w Ukrainie oraz dostarczanie jej broni przez państwa Zachodu, wracamy pamięcią do wydarzeń kubańskich z 1962. Wówczas to ZSRR postanowiło dostarczyć na Kubę broń atomową… Przypominamy, bo dziś Zimna Wojna dla wielu Polaków jest tak odległa jak Odsiecz Wiedeńska.
Natomiast artykuły o „zamkowych” wieżach Hitlera i amerykańskich planach samolotu atomowego są kolejnym dowodem na to, że wyobraźnia wojskowych nie zna granic – i wszystkiego można się spodziewać podczas eksploracji militarnych obiektów. Ba! Po zwykłych ludziach można się wszystkiego spodziewać – przeczytajcie artykuł o niebywałych ucieczkach pewnego obywatela PRL: istna wisienka na torcie wydania lutowego, nie przeoczcie i nie zniechęcajcie się ścianą tekstu, bo tam się dzieje…
I tym „wszystkiego się spodziewajcie” zachęcam do lektury „Odkrywcy”.
Na koniec przypominam, że jesteśmy dla Was już nie tylko w wydaniu drukowanym, ale i e-wydaniu i social mediach (FB, Instagram, Twitter). Wszelkie prenumeraty w naszym sklepie ibhik.pl
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2022/12/II_III-okladka-sklepik-nowyyy-2-1024x217.jpg)
Odkrywca 02/2023 – spis treści
Wydanie drukowane w sprzedaży: od 2 lutego 2023 roku.
E-wydanie dostępne w sprzedaży: od 3 lutego 2023 roku.
- POSZUKIWANIA I ODKRYCIA
- Krzyżacki skarb odkryty na Mazowszu / ANNA MAJER
- Krypta trzech wielkich mistrzów krzyżackich. Wyniki badań / ŁUKASZ ORLICKI
- Przewrotne dzieje wrocławskiej fontanny Neptuna / TOMASZ SIELICKI
- Tajemnica „czołgu” z Elżbietkowa / DAMIAN PŁOWY
- „Riese”: zagadka transportu kolejowego.. Część 1 / PAWEŁ JEŻEWSKI
- ATOMOWE NADZIEJE I… KRYZYSY
- Atomowe marzenia. Część 1 / JANUSZ LIZUT
- W październiku 1962 roku świat stanął na krawędzi nuklearnej zagłady / GRZEGORZ WOJCIECHOWSKI
- KULISY HISTORII
- Kpt. Zygmunt Dunin-Juniewicz (1888-1920): zapomniany oficer służby łączności Dowództwa Okręgu Generalnego Łódź / BARTOSZ BIJAK
- Dwie wieże Hitlera.Od Luftschutztürme do Flaktürme. Część 3 / JANUSZ LIZUT
- FORTYFIKACJE
- Artyleria B-WE RKU 701 / JERZY SADOWSKI
- KSIĘGARNIA ODKRYWCY
- Nowości lutego – 12 propozycji!
Odkrywca 01/2023 – wybrane artykuły
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/TK_fot_Mariusz_Bembenek_DSC_4150x1-t-x-1024x620.jpeg)
XVIII Konferencja Miesięcznika ODKRYWCA „Krakowskim podziemiem” Kraków 2023
MAGDALENA HABER
Kolejna, XVIII konferencja popularnonaukowa miesięcznika „Odkrywca” przed nami. Jest to pierwsza informacja na jej temat, jaką chcemy przekazać.
W tym roku spotykamy się w dniach 19–21 maja w Krakowie.
Kraków jest miastem wyjątkowym. Miasto o ponad tysiącletniej historii, unikatowych zabytkach, historyczna stolica Polski czy nekropolia królów. To także kulturalny i turystyczny magnes nie tylko dla Polaków. Nic więc dziwnego, że i nas przyciągnął. Ale jak to bywa z „Odkrywcą”, nie skupimy się na artystycznym duchu Krakowa, nie pójdziemy do kojarzących się z Krakowem miejsc, choć na pewno spacer ulicami, którymi na przestrzeni wieków przechadzali się znamienici arystokraci, duchowni, literaci i artyści będzie wysoce energetyzujący.
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/Wywiad-AM_Goska-1024x683.jpeg)
Krzyżacki skarb odkryty na Mazowszu
ANNA MAJER
W jakich okolicznościach członkowie Jadowskiego Stowarzyszenia Historycznego odkryli czternaście srebrnych monet? Jakie emocje im wtedy towarzyszyły? Gdzie i kiedy będzie można zobaczyć artefakty z czasów, gdy polskie ziemie przemierzali rycerze zakonni w płaszczach z czarnym krzyżem na plecach? Zapraszamy do rozmowy ze znalazcami największego skarbu kwartników krzyżackich na Mazowszu
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/Lizut-atomowe-marzeniecz1-_Goska-1024x683.jpeg)
Atomowe marzenia
JANUSZ LIZUT
Już w 1942 roku Enrico Fermi i jego koledzy z projektu „Manhattan” dyskutowali nad zastosowaniem nowo odkrytego źródła energii do napędu pojazdów. Na tym etapie pomysły fizyków atomowych pozostały w sferze spekulacji. Nie było zapasów materiału rozszczepialnego, a wszystkie wysiłki ośrodka budowanego pospiesznie na pustyni Los Alamos koncentrowały się na skonstruowaniu bomby. Koncepcja napędzanego jądrowo samolotu odżyła jednak niewiele miesięcy po wojnie, przybierając równie perspektywiczne, co osobliwe formy.
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/sadowski-701_Goska-1024x683.jpeg)
Artyleria B-We rku 701
Jerzy Sadowski
W przypadku „Łuku Odra-Warta” ignorowanie dział „tradytorowych” to pogląd całkowicie błędny, ponieważ znane dokumenty temu przeczą. Już najstarsza znana kalkulacja liczebności wojennej obsady Odcinka „Hochwalde” (Kriegsbesatzung Hochwalde) z 1935 roku, obok obsługi dla czterech baterii pancernych, wylicza obsługi ciężkich armat kazamatowych (S.K.Kas.), dla siedmiu dwudziałowych baterii ulokowanych w A-Werkach, czyli w dziełach piechoty. Kolejny dokument z informacjami na temat dział, to zestawienie uzbrojenia dla tego odcinka fortyfikacji, w którym wymienia się 18 szt. armat kazamatowych, określając ich kaliber na 10 cm (10 cm KK, rzeczywisty kaliber to 105 mm). Zestawienie to wylicza znacznie więcej uzbrojenia, niż wynikało z wcześniejszej kalkulacji liczebności obsady wojennej (w tym 48 szt. 5 cm armat ppanc.) i wskazuje na zamiar budowy znacznie silniejszych umocnień, niż pierwotnie planowano, wręcz „niezdobywalnych”. Dla 10 cm armat kazamatowych zaplanowano w tym zestawieniu cztery sztuki więcej, co oznacza, że w dziełach Odcinka „Hochwalde” zaplanowano dwie dodatkowe dwudziałowe baterie takich dział.
Pozostałe artykuły numeru LUTOWEGO 2023 „Odkrywcy”
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/spis-tresci-styczen-1-strony-2023-2.jpg)
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/spis-tresci-styczen-1-strony-2023-3.jpg)
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/spis-tresci-styczen-1-strony-2023-4.jpg)
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/spis-tresci-styczen-2-strony-2023-2-1024x987.jpg)
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/spis-tresci-styczen-2-strony-2023-3-1024x867.jpg)
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/spis-tresci-styczen-2-strony-2023-4-1024x925.jpg)
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/spis-tresci-styczen-2-strony-2023-5-1024x839.jpg)
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/spis-tresci-styczen-2-strony-2023-6-1024x924.jpg)
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2022/12/prenumerata_1_reklama-946x1024.jpeg)
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/wstepniak_STYCZEN-Goska-3.jpeg)
![](https://odkrywca.pl/wp-content/uploads/sites/3/2023/01/I-okladka_OKOK-3-772x1024.jpeg)
Jak zawsze nasz numer można znaleźć w każdym salonie Empik, Inmedio, Garmond, Relay, Ruch. Numery można również zdobyć w postaci e-wydania w serwisie e-Kiosk.pl.