Długie listy tajnych obiektów i tysiące skarbów
Słowo wstępne redaktora naczelnego Andrzeja Daczkowskiego
Rzadko kiedy w „Odkrywcy” zdarzają się publikacje, w których wręcz przytłacza lista różnorodnych cennych i ukrytych przedmiotów. Zazwyczaj rozpisujemy się nad jednym, góra kilkoma zabytkami znalezionymi w ziemi, gdzieś na strychu czy – w przypadku dokumentów – w archiwum. Tymczasem z zamku Neuschwanstein uczyniono gigantyczny magazyn zrabowanych dzieł sztuki podczas drugiej wojny światowej. Kiedy będziecie zwiedzać to jedno z najbardziej popularnych miejsc turystycznych w RFN, warto wspomnieć, że wśród wielu hitlerowskich składnic zrabowanych przedmiotów, zamek Neuschwanstein był prawdziwym kolosem.
Z czasów drugiej wojny światowej prezentujemy również długą listę podziemnych obiektów, do których miała się przenieść nazistowska produkcja przemysłowa. Choć pokrywa się ona z tzw. listą Wicherta, jednak dokumenty odnalezione przez Marka Michalskiego (gratulacje!) są pod wieloma względami bardzo interesujące. Zapraszamy do niezwykłej wędrówki po Saksonii i Sudetach tropem podziemnych fabryk.
Do tysięcy zabytków i długich list obiektów przemysłowych dołączamy także drugą część artykułu o monstrualnym schronie na V-2, tzw. Blockhaus d’Eperlecques, oraz tekst o jednej z większych twierdz na terenie dzisiejszej Polski – Twierdzy Grudziądz. Tam 20–22 maja spotkamy się na naszej ogólnopolskiej konferencji „Odkrywcy” – szczegóły w wydaniu drukowanym i na odkrywca.pl.
Aby jednak nie oszołomił nas do końca efekt wielkiej skali (tysiące, liczne, monstrualne etc.) zwracam uwagę na artykuł o kapitanie Antonim Ślęzaku – którego nieznane losy odtwarza debiutujący na łamach „Odkrywcy” Radosław Tomczyk (witamy na pokładzie). Ta perspektywa rodzinna, emocjonalna, niech będę solidnym kontrapunktem wobec wcześniejszych artykułów. To, co osobiste i prywatne, jest przecież naszym największym skarbem… Miłej lektury numeru marcowego „Odkrywcy”.
Pozwalam sobie przypomnieć, że „Odkrywca” przyłącza się do akcji portalu ludwisarstwo.pl, której celem jest zebranie informacji na temat dzwonów w Polsce. Szczegóły podajemy tutaj:
Serdecznie zapraszamy do akcji wszystkie stowarzyszenia i wszystkich niezrzeszonych. Niech towarzyszy Wam sygnał jak dzwon!
Odkrywca 03/2022 – spis treści
Wydanie drukowane w sprzedaży: od 4 marca 2022 roku.
E-wydanie dostępne w sprzedaży: od 3 marca 2022 roku.
- POSZUKIWANIA I ODKRYCIA
- Skarby z zamku Neuschwanstein / GRZEGORZ WOJCIECHOWSKI
- Relokacje przemysłowe do obiektów podziemnych / MAREK MICHALSKI
- Archeologia Doliny Śmierci / DAWID KOBIAŁKA, DANIEL NITA, KAROL WOLIŃSKI, SEBASTIAN ŚNIEG, ERNEST URBANIAK, PRZEMYSŁAW GLANC
- Polskie Towarzystwo Eksploracyjne – kulisy powstania. Część 2 / JACEK M. KOWALSKI
- Upamiętnienie francuskich jeńców w Kostrzynie nad Odrą / MAŁGORZATA JARACZEWSKA-DREGER
- KULISY HISTORII
- Prace rozbiórkowe i działania konserwacyjno-remontowe w umocnieniach Twierdzy Grudziądz w latach 20. XX wieku / PAWEŁ NASTROŻNY
- Kulisy legendarnej detonacji / PAWEŁ JEŻEWSKI
- Na bagnety za mną. Ostatni rozkaz kapitana Antoniego Ślezaka / RADOSŁAW TOMCZYK
- FORTYFIKACJE
- Blockhaus d’Éperlecques. Część 2 / JACEK JAROSZ
- KSIĘGARNIA ODKRYWCY
- Nowości marca 2022 – 12 propozycji!
Odkrywca 03/2022 – wybrane artykuły
XVII KONFERENCJA POPULARNONAUKOWA MIESIĘCZNIKA „ODKRYWCA”
GRUDZIĄDZ 20-22 MAJA 2022
MAGDALENA HABER
Pomału krystalizuje się program XVII Konferencji. Jak zwykle poprzeczka zawieszona jest wysoko. Ale od czego są nasi grudziądzcy przyjaciele. Już teraz należą się im podziękowania, że przystali na nasze zaproszenie i pomagają nam tam, na miejscu w Grudziądzu. Wybór spośród dziesiątków obiektów fortyfikacyjnych wchodzących w obręb Twierdzy Grudziądz jest wyjątkowo trudny. Zdecydowaliśmy się pokazać Wam te, naszym zdaniem, najciekawsze, które musicie zobaczyć, i te najbardziej charakterystyczne. Obecnie nasza trasa, wiodąca szlakiem fortecznym obejmuje…
Kompleks Gontowa – depozytowa zagadSkarby z zamku Neuschwansteinka.
GRZEGORZ WOJCIECHOWSKI
Już w 1940 roku, zaraz po zajęciu przez Niemców Belgii, Holandii, Luxemburga i części Francji, specjalnie utworzona organizacja o nazwie Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg (ERR) kierowana przez wysokiego funkcjonariusza nazistowskiego Alfreda Rosenberga przystąpiła do poszukiwań mienia ukrytego przez ich żydowskich właścicieli, którzy uciekli w obawie przed prześladowaniami, chcąc ocalić własne życie. W październiku 1940 roku ERR rozpoczęło działalność w Paryżu, dokonując pierwszych konfiskat dzieł sztuki należących do francuskich Żydów.
Prace rozbiórkowe i działania konserwacyjno-remontowe w umocnieniach Twierdzy Grudziądz w latach 20. XX wieku
Paweł Nastrożny
Ten zespół warowny przez niespełna dwa dziesięciolecia pozostawał w zarządzie Wojska Polskiego. Jednym z ważnych, choć często zapomnianych zadań powołanej do opieki nad dziełami obronnymi administracji fortecznej, było dbanie o stan umocnień, dokonywanie ich bieżących konserwacji, a jeśli pozwoliły na to fundusze (o co było niestety trudno), również nieco większych remontów. Osobnymi działaniami, choć w pewnych aspektach powiązanymi z renowacjami, były prace obejmujące rozbiórki określonych rodzajów dzieł. Na początku warto dokonać krótkiego przeglądu stanu obiektów istniejących na początku dwudziestolecia międzywojennego w twierdzy grudziądzkiej.
Broń zapalająca na przestrzeni wieków
Jacek Jaworski
Pierwsze skojarzenie z hasłem „broń zapalająca” przywodzi na myśl znany wszystkim koktajl Mołotowa. Wynalazł go fiński major Ero Kujteneno podczas agresji ZSRR na Finlandię. To zwykła butelka wypełniona łatwopalnym płynem, najczęściej benzyną. Zamoczony w niej kawałek materiału służył jako lont, a po rozbiciu butelki, np. o pancerz czołgu, rzadkie paliwo rozlewało się szeroko i szybko wypalało. Aby utrzymać ogień na dłużej, co niosłoby ze sobą silniejszy efekt niszczycielski, zagęszczano benzynę. Szczytowym momentem doskonalenia koktajlu Mołotowa było zagęszczenie go do postaci galaretki, czyli napalmu. Jak wiemy, wytwarza ona temperaturę 120˚C. Jednak historia broni zapalającej jest naprawdę o wiele dłuższa..
Pozostałe artykuły
Jak zawsze nasz numer można znaleźć w każdym salonie Empik, Inmedio, Garmond, Relay, Ruch. Numery można również zdobyć w postaci e-wydania w serwisie e-Kiosk.pl.
Redaktor naczelny czasopisma "Odkrywca"
Redaktor miesięcznika „Odkrywca”
