Odkrywca 11-12 (311) LISTOPAD-GRUDZIEŃ 2025
W tytule tego wstępniaka zapowiadam to, co najbardziej skarbowe w tym numerze „Odkrywcy”. A skarby te znajdowały się albo – co jest najbardziej intrygujące – wciąż znajdują się w ziemi…
W tytule tego wstępniaka zapowiadam to, co najbardziej skarbowe w tym numerze „Odkrywcy”. A skarby te znajdowały się albo – co jest najbardziej intrygujące – wciąż znajdują się w ziemi…
Bracia Jakub i Wilhelm Grimm znani są ze swych baśni, które weszły do kanonu literatury. Niemal całe swoje życie poświęcili jednak rozwojowi filologii germańskiej. Nowe odkrycia zaginionych dotąd książek z ich prywatnej biblioteki mogą pomóc w badaniach nad ich twórczością.
To prawdziwa pancerna perełka na samochodowych kołach. Egzemplarzy „w całości” i w miarę oryginalnych jest raptem kilka na świecie – w tym jeden w Białymstoku. Każde muzeum broni pancernej chciałoby mieć takiego FAI-a w swoich zasobach.
Nie dotarłam do wszystkich, wiele też zniknęło z powierzchni ziemi i pozostały tylko opisy jak wieża w Czerwieńczycach, inne „obudowane” i wchłonięte przez pozostałe budynki zamkowe (wieża zamku Kapitanowo), lub mury miejskie, gdzie stały się ich częścią, zmieniając się w budynek mieszkalny (np. wieża w Bystrzycy Kłodzkiej) lub w zabudowania gospodarcze (np. wieża w Zębowicach). Dla mnie są najpiękniejsze te, które dumnie wznoszą się ponad niższymi zabudowaniami, ich szlachetny wciąż czytelny kształt i kamienie, z których często powstały przywodzą na myśl dawne zamki, legendy i eposy rycerskie. Średniowieczne „wieżowce” górowały nad grodami i gródkami, a jedyną budowlą, która dorównywała wysokością, były wieże kościelne.
Czasem droga wiedzie mnie do miejsc, które wskazują na związki z zakonem tylko przez nadaną im ziemię czy legendę o skarbach. Czasem docieram do historycznie potwierdzonych miejsc, jak dawna komandoria w Oleśnicy Małej czy Bazylika kolegiacka Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Strzegomiu.
XV konferencję „Pod banderą Odkrywcy – Hel 2020” mamy już za sobą. Była to konferencja bardzo oczekiwana ze względu na miejsce obrad – Półwysep Helski. Jedna z bardziej wymagających organizacyjnie ze względu na czas pandemii, która komplikuje życie nam wszystkim. Ale była to także jedna z bardziej udanych konferencji. Pewnie ci, którzy w niej uczestniczyli, przyznają mi rację. … Czytaj dalej…
Wśród zagadek II wojny światowej związanych z projektem „Riese” sztolnia nr 3 wchodząca w skład kompleksu na górze Gontowa zajmuje miejsce szczególne. Jest to jedyna w Górach Sowich sztolnia wysadzona w tak skomplikowany sposób i jedyna, gdzie zaangażowano, często po raz pierwszy, wszystkie znane metody badawcze od skaningu laserowego, wierceń głębokościowych, elektrooporówki i georadaru po zwykły … Czytaj dalej…
Po Helu jedziemy na Książ. Najlepsze miejscówki w tym roku są nasze! Słowo wstępne redaktora naczelnego Jeszcze wczoraj byliśmy razem na odległej Mierzei Helskiej, na której odbywała się XV Konferencja „Odkrywcy”. Dziś we wrocławskiej siedzibie redakcji przeglądamy zdjęcia i rozmawiamy o tym, co zrobiło na nas największe wrażenie (zdjęcia tutaj). Na mojej osobistej liście top są różności. … Czytaj dalej…
W Szkatule Królewskiej przez wiele lat przechowywano bezcenne dla polskiej historii i kultury skarby. Ślad po większości z nich zaginął podczas II wojny światowej. Jakie były dokładne dzieje skrzyni i co się w niej znajdowało? W całej Europie, a także w Stanach Zjednoczonych w początkach XIX wieku pojawiła się potrzeba gromadzenia pamiątek narodowych. Na Starym Kontynencie była to przede wszystkim odpowiedź na … Czytaj dalej…
Szkiełko i serce odkrywcy Słowo wstępne redaktora naczelnego Podczas niespiesznej lektury „Szkatuły Królewskiej Izabeli Czartoryskiej” (s. 24) każdy z Czytelników bez wątpienia zwróci uwagę na zaskakujący akapit. Wynika z niego, że księżna niespecjalnie przejmowała się autentycznością gromadzonych przedmiotów. A mówimy tu o damie, której zasługi dla kolekcjonerstwa i tworzenia udostępnianych publicznie zbiorów są nie do przecenienia. Pamiątki miały bowiem przede … Czytaj dalej…